Vriend van Israël

By Nausicaa Marbe

Wat is de beste manier om verdenkingen van antisemitisme onschadelijk te maken? Zoek een bekende jood die bereid is publiekelijk te verklaren dat er van antisemitisme geen sprake is. Want een jood kan dat weten. Verstandige keus, zeker voor wie er ooit nut in zag om zichzelf als Ariër te positioneren.

Zo verscheen A.A.M. (‘Dries’) van Agt onlangs op televisie met in zijn kielzog Jaap Hamburger van Een Ander Joods Geluid. Ter gelegenheid van de herdenking van de Zesdaagse Oorlog. Nadat de voormalige premier zijn bekende riedel afdraaide over de wandaden van de staat Israël, mocht Hamburger zijn oordeel uitspreken. In het verleden stond Hayo Meyer van datzelfde platvorm Van Agt bij door hem een ‘vriend van Israël’ te noemen. Nu had Hamburger deze schone taak. Hij verklaarde desgevraagd dat Van Agt geen antisemiet is, want zo iemand haat op irrationele gronden joden, enkel omdat ze joods zijn.
Een bezopen definitie die perspectieven opent voor een waarlijk ánder anti-joods sentiment. Namelijk een die rationeel is gegrond. Door de nadruk op irrationaliteit te leggen, wekt Hamburger de indruk dat logica en noest denkwerk een jodenhaat kunnen produceren die gedoogd mag worden. Als er maar geen sprake is van platte vooroordelen of tribaal ressentiment.

Voor de goede orde: dát zeiden noch Hamburger, noch Van Agt. Maar de gedachte ligt duidelijk in het verlengde van zo’n notie als ‘irrationele jodenhaat.’ Daartegenover zou een gegronde haat staan, gebaseerd op een verhaal.

Aan verhalen geen gebrek. De rassentheorieën van het Derde Rijk bijvoorbeeld, daar stak duchtig denkwerk in. Maar ook het handvest van Hamas, waarin alles wat met de vernietiging van Israël te maken heeft logisch bij elkaar wordt gebracht. En wat te denken van al-Fateh, het kindertijdschrift van Hamas, waarin martelaarschap wordt verheerlijkt met (strip)verhalen die de noodzaak van de uitroeiing van joden beargumenteren.

Dit alles wordt niet eensklaps acceptabel, omdat het zorgvuldig is bedacht. De virulente haatcampagne van Hamas tegen joden, met het dagelijkse oproepen tot geweld, is besmettelijk voor iedereen die zich met Hamas inlaat.

Dat is dan ook het meest onfatsoenlijke aan de pro-Palestijnse activiteiten van Van Agt. De man die zich druk maakt over de schending van mensenrechten door Israël, werpt zich op als spreekbuis van een terroristische organisatie die zelf doorlopend mensenrechten schendt.
Dat Hamas democratisch aan de macht is gekomen, verplicht Van Agt geenszins tot zijn hartstochtelijke sympathie. Tevergeefs denkt hij op de Palestijnse congressen die hij bezoekt zijn handen te kunnen wassen door obligaat afstand te nemen van ‘geweld tegen onschuldigen’. Dan kun je net zo goed op een bijeenkomst van pedoseksuelen staan roepen dat seks met kinderen, beste vrienden, niet door de beugel kan.

Het probleem rond Van Agt behelst niet zozeer de dubieus bevonden motieven van zijn Palestijnse obsessie. Wat zich in dat oude brein afspeelt is irrelevant, want ongrijpbaar. Echt schadelijk is het selectieve, misleidende beeld van het Joods-Palestijnse conflict dat hij neerzet, gesteund door gecensureerde documentatie die de schijn van objectiviteit moet wekken. Zo schermt hij met VN-resoluties die hij creatief interpreteert. Aldus reduceert hij het conflict tot Israëlische agressie en legt hij de verantwoordelijkheid voor een oplossing uitsluitend bij Israël. Ook ontkent hij de jarenlange Palestijnse boycot van vredesplannen.

Dat de zaak ingewikkeld is en de oplossing ver weg, is een waarheid die hij het Midden-Oosten kennelijk niet gunt. Aan de complexe geschiedenis van wederzijdse agressie tussen joodse kolonisten en Arabische bewoners van de nu geclaimde gebieden, gaat hij voorbij. Ook heeft hij geen boodschap aan de historische context waarin de Zesdaagse Oorlog begon en nóg belangrijker, aan de catastrofe die zich had voltrokken als die oorlog niet was gevoerd. Onbenoemd blijft ook de cruciale weigering van de Palestijnse autoriteiten om armoede, corruptie en geweld te bestrijden en de ontwrichtende dreiging die uitgaat van het recht op terugkeer.

Van Agt verspreidt een simplistisch beeld van een verminkte werkelijkheid. Israël presenteert hij als een land dát alle schuld op zich moet nemen omdat het humane, vanzelfsprekende oplossingen verwerpt. Geen wonder dat het misleide publiek zich dan ontzet afvraagt waarom die lastige joden dat toch doen. Wat is er aan de hand met dat volk? Zo begint een discussie die niet eens in de buurt komt van zinnige kritiek op Israël. Met de stemmingmakerij van Van Agt is geen fatsoenlijk mens geholpen.